PHẦN BA: SINH HỌC VI SINH VẬT

CHƯƠNG I. CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG Ở VI SINH VẬT

Bài 22. DINH DƯỠNG – CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG Ở VI SINH VẬT

 

I. KHÁI NIỆM VI SINH VẬT

* Khái niệm: Vi sinh vật là những cơ thể nhỏ bé, chỉ nhìn rõ được dưới kính hiển vi.

* Ví dụ:

• Vi khuẩn lam, vi khuẩn E.coli,… thuộc giới Khởi sinh
• Nấm men, nấm mốc,… thuộc giới Nấm (nấm đơn bào)
• Trùng biến hình, trùng đế giày,… thuộc giới Nguyên sinh.

* Đặc điểm:

• Cơ thể đơn bào nhân sơ hoặc nhân thực, một số là tập hợp đơn bào.
• Hấp thụ và chuyển hóa chất dinh dưỡng nhanh.
• Sinh trưởng và sinh sản rất nhanh.
• Phân bố rộng.

II. MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC KIỂU DINH DƯỠNG

1. Các loại môi trường cơ bản

a. Khái niệm:

VSV cần khoảng 10 nguyên tố với hàm lượng lớn để tổng hợp các chất cần thiết và rất nhiều các nguyên tố với hàm lượng ít.

Môi trường là nơi sinh vật sống và sinh sản. Gồm có: môi trường tự nhiên và môi trường phòng thí nghiệm.

b. Các loại môi trường:

Trong phòng thí nghiệm, căn cứ vào các chất dinh dưỡng, môi trường nuôi cấy được chia làm 3 loại cơ bản:

• Môi trường dùng chất tự nhiên (gồm các hợp chất tự nhiên)
• Môi trường tổng hợp (gồm các chất có thành phần và số lượng đã biết)
• Môi trường bán tổng hợp (gồm các hợp chất tự nhiên và các hợp chất đã biết thành phần) Chúng có thể ở dạng đặc hoặc dạng lỏng.

2. Các kiểu dinh dưỡng

Tiêu chí phân biệt các kiểu dinh dưỡng:

+ Nguồn năng lượng.

+ Nguồn cacbon.

Có 4 kiểu dinh dưỡng ở VSV:

Kiểu dinh dưỡng	Nguồn năng lượng	Nguồn cacbon chủ yếu	Ví dụ
Quang tự dưỡng	Ánh sáng	CO2	Vi khuẩn lam, tảo đơn bào, …
Hóa tự dưỡng	Chất vô cơ	CO2	Vi khuẩn nitrat hóa, vi khuẩn oxi hóa hiđrô, …
Quang dị dưỡng	Ánh sáng	Chất hữu cơ	Vi khuẩn không chứa S màu lục và màu tía.
Hóa dị dưỡng	Chất hữu cơ	Chất hữu cơ	Nấm, động vật nguyên sinh, phần lớn vi khuẩn không quang hợp.

III. HÔ HẤP VÀ LÊN MEN

Đặc điểm	Hô hấp		Lên men
	Hô hấp hiếu khí	Hô hấp kị khí
Khái niệm	Là quá trình oxi hóa các phân tử hữu cơ. Cần oxi	Là quá trình phân giải cacbohydrat để thu năng lượng cho tế bào Không cần oxi	Là quá trình chuyển hóa kị khí diễn ra trong tế bào chất. Không cần oxi
Điều kiện	Có Oxi	Không có Oxi	Không có Oxi
Chất nhận e cuối cùng	Ôxy phân tử	Phân tử vô cơ	Chất hữu cơ
Sản phẩm	ATP, CO2, H2O	ATP, CO2, chất hữu cơ chưa được oxy hóa hoàn toàn	ATP, CO2 (có thể không có) chất hữu cơ chưa được oxy hóa hoàn toàn
Đại diện VSV	Trùng đế giày	VK phản nitrat hoá	Nấm men